Blog eKorki.pl
22 maja 2021
Blog eKorki.pl: Mitologia Słowiańszczyzny

Fakty naszego pochodzenia kojarzymy dzięki temu, czego nauczono nas w szkole. Wiemy, że chrześcijaństwo sprowadzono do polski w 966 roku. Uczono nas także o mitologii greckiej czy rzymskiej. Ale jaka była nasza słowiańska historia, w co wierzyli nasi przodkowie i jakie napotykali przeciwności? Okazuje się, że słowiańskie wierzenie sprzed czasów przyjęcia chrześcijańskiego chrztu było bardzo bogate w postaci, z którymi utożsamiano wszystko co nas otacza. Życie, śmierć, przyrodę i wierzenia, które dziś są nieracjonalne, ale niektóre piękne jak i przerażające.  

Zacznijmy od tego co rozumiemy przez określenie „Słowianie” ponieważ to nie tylko Polacy. Słowianie to gałąź ludów indoeuropejskich posługujących się językiem słowiańskim. Zamieszkują pas Europy wschodniej, środkowej i południowej, ale także pas północnej Azji od Uralu po Ocean Spokojny. Etymologia nazwy „Słowianie” jest bardzo stara i wywodzi się z języka prasłowiańskiego.

Zatem większość naszych sąsiadów wierzyło w podobnych bogów i obchodziło podobne święta w podobnym czasie. Bogowie podobnie jak w innych mitologiach, byli różni i każdemu przypisywano inną rolę. Jednak u nas Polan, był także jeden bóg niezależnie, gdzie i przez kogo był czczony wyglądał i nazywał się tak samo. Wówczas uważano, że to on miał władzę nad wszystkimi pozostałymi, że był ich stworzycielem i ojcem jednocześnie. Wierzono, że jego żywiołem było oczywiście słońce i wszystko co związane z ogniem, nazywano go – Swarożyc potocznie bóg słońca, ognia i kowalstwa. Gdy przyjrzymy się dokładnie tej postaci i kultom jemu oddawanych, widać wyraźnie, że był on jednym z ważniejszych bóstw w panteonie słowiańskim, uosabiającym życiodajne i twórcze właściwości ognia. Jeszcze długi czas po chrystianizacji i odejściu w niepamięć słowiańskich bogów zachował się rytuał oddawania pokłonów słońcu każdego ranka, co ewidentnie wskazuje na szczególne znaczenie władcy słońca i ognia w mitologii słowiańskiej.

Kolejnym bardzo znanym bogiem tamtych czasów był Perun, który zdecydowanie był zaliczany do awangardy bogów słowiańszczyzny. Na wielu obszarach dawnych narodów słowiańskich uważano Peruna za jednego z najważniejszych jak nie za najważniejszego boga władającego piorunami. Ślady kultu tego boga, można znaleźć niemal na całym terenie słowiańszczyzny. Zachowały się liczne materiały folklorystyczne, przekazy ustne i mniejsze ilości pisanych treści. Odwiecznym wrogiem Peruna był Żmij walczący z nim o deszcz i panowanie nad światem. Początkowo miał być bezkształtnym, nieobdarzonym ciałem bogiem, któremu oddawano cześć jako postaci dębu co ponoć (według różnych źródeł) uwielbiał. Głównym miejscem kultu był Kijów skąd pochodzi najwięcej zbiorów historycznych na ten temat.

Zgodnie ze wszystkimi znanymi nam mitologiami, nie może zabraknąć Kobiety Bogini jaką była Dziewanna, która jest dość sporą zagadką do owych czasów. Do dziś badacze spekulują o tym czy jest namacalną postacią czy została omyłkowo wpisana do panteonu bogów słowiańszczyzny. Według badań etnograficznych prowadzonych przez Oskara Kolberga, czczona przez Słowian zachodnich bogini dzikiej przyrody, lasów, księżyca, łowów, zwierząt i szczęśliwej miłości. Pierwszy raz wspomniał o niej Jan Długosz, który przypisał naszą Dziewannę rzymskiej Dianie oraz greckiej Artemidzie. Dziewanna prawdopodobnie nigdy nie należała do głównego panteonu bóstw słowiańskich, toteż nie zachowało się zbyt wiele informacji na temat jej działania. Jednak z pomocą przychodzą tutaj mity, dzięki którym możemy się pokusić o chociaż szczątkową rekonstrukcję osoby bogini. Pani lasów i zwierząt nosiła przydomek „czysta”. Zyskała go dzięki temu, że była wieczną dziewicą, nigdy nawet nie pomyślała, aby przysposobić sobie partnera. Jednak to właśnie ona uważana była za patronkę małżeństwa. Słowianie wierzyli, że za wstawiennictwem Dziewanny można znaleźć dobrego męża bądź żonę na całe życie. Bogini czuwała nad świętością małżeńskich przysiąg.

Wśród miłośników mitologii słowiańskiej z pewnością jest wielu, którzy znają piękną opowieść o dwóch braciach. Białobóg i Czarnobóg to dwójka słowiańskich bóstw o niepewnym rodowodzie. Bohaterowie pięknego mitu o słowiańskiej kosmologii. Mit ten opowiada o dwóch braciach o równej mocy, stojących na dwóch przeciwnych biegunach: jasności i ciemności, dobra i zła. Urzekająca opowieść o Białym i Czarnym Bogu jest często i chętnie dziś rozpowszechniana w gronie miłośników kultury słowiańskiej. Zabawnym faktem jest to, że mimo jednego z bardziej wątpliwych rodowodów, to właśnie Białobóg i Czarnobóg są najbardziej rozpoznawalnymi za granicą bóstwami słowiańskimi. Świadczy o tym obecność tej dwójki w kulturze popularnej.

Marzanna do dziś kojarzona jako ta, którą w postaci symbolicznej topi się wraz z nadejściem wiosny jako znak pożegnania zimy. Faktycznie słowiańskiej bogini przypisywano śmierć i niszczycielskie moce natury oraz zimę. Jej oblicze wśród słowiańskiego ludu nie zawsze było tak okrutne, posępne i niszczycielskie. Marzanna sprawuje pieczę nad wodami ziemskimi, chłodem, snami a nawet wojną. Daje życie, ale je też odbiera. Spośród bogiń słowiańskiego panteonu Marzannę zdecydowanie wyróżnia jej swoista „dwubiegunowość”, balansowanie pomiędzy życiem a śmiercią.

Nietrudno zauważyć podobieństwa między mitologicznymi postaciami z różnych regionów świata, w których funkcjonowało wierzenie w daną grupę bogów. Jednak każdy mit czy opowiadanie, wywołuje pewne pozytywne emocje i rozbudza wyobraźnię. Okazuje się, iż wiele z nich przetrwało do dziś w niezmienionej lub lekko zmodyfikowanej formie. Zagłębiając się w mitologię słowiańszczyzny aż nasuwa się pytanie, co by powiedział Perun Thorowi gdyby go spotkał na swojej drodze? 

 

Komentarze

Aby dodać komentarz, musisz się zalogować.

Docieraj do większej ilości uczniów i udzielaj korepetycji na własnych zasadach

  • Jak skutecznie trafić do osób zainteresowanych korepetycjami?
eKorki.pl dla Korepetytora
Kategorie

Popularne przedmioty

Jesteśmy na facebooku

© eKorki.pl 2004-2024