Słowa "Winkelried dzidy wrogów zebrał i w pierś włożył,
Ludy! Winkelried ożył! Polska Winkelriedem narodów!
Poświęci się, choć padnie jak dawniej! jak nieraz!." wypowiada Kordian na szczycie Mont Blanc, gdzie dokonuje się wielka przemiana bohatera.
Juliusz Słowacki nawiązał tu do postaci legendarnego Arnolda Winkelrieda - szwajcarskiego rycerza, który w 1386 roku przyjął na siebie dzidy Austriaków w bitwie pod Sempach. Winkelried zginął, ale jego heroiczny czyn umożliwił Szwajcarom zwycięstwo. Autor "Kordiana" w taki właśnie sposób widzi rolę Polski w dziewiętnastowiecznej Europie. Polska przyjmie na siebie ciosy tyranów, ale umożliwi innym narodom drogę do wolności. W XIX wieku panowało przekonanie, że polskie powstanie listopadowe uchroniło rewolucję belgijską z 1830 roku przed interwencją wojsk carskich. Zdaniem Słowackiego droga do wolności wiedzie przez poświęcenie, gotowość na śmierć i walkę za wszelką cenę.
Ideę winkelriedyzmu często zestawia się z mickiewiczowskim mesjanizmem wysuwającym hasło "Polska Chrystusem Narodów". Różnica polega na tym, ze w koncepcji Adama Mickiewicza upatrywano bierne męczeństwo narodu polskiego, a u Słowackiego jest nakaz heroicznej aktywności.
"Polska Winkelriedem Narodów" to próba ukazania przez Słowackiego koncepcji mesjanizmu. Chodzi o metaforyczne pokazanie Polski jako legendarnego rycerza, który zapewni pokój na świecie.