Pustynie to obszary charakteryzujące się niewielką ilością opadów atmosferycznych. Kluczowym czynnikiem wpływającym na powstawanie pustyń jest niskie opadanie mas powietrza. Przykładowo, pustynia Sahara w Afryce jest efektem opadania suchego i gorącego powietrza znad równika. Kiedy powietrze schładza się, staje się gęstsze i opada na ziemię, utrudniając powstawanie chmur i opadów deszczu.
Innym ważnym czynnikiem jest oddziaływanie gór na kierunek mas powietrza. Góry mogą powodować zjawisko cienia deszczowego, gdzie wilgotne powietrze napotykające na górski masyw jest zmuszane do podniesienia się, co powoduje ochłodzenie i skondensowanie pary wodnej, a następnie opady deszczu. Po przejściu gór, powietrze jest już suchsze, co przyczynia się do powstawania obszarów pustynnych, tak jak to ma miejsce w przypadku pustyni Gobi w Azji Środkowej.
Cechy charakteryzujące pustynie to przede wszystkim skrajne warunki klimatyczne, takie jak ekstremalne temperatury i brak wilgoci. Roślinność w pustyniach jest często rzadka, a zwierzęta muszą przystosować się do ekstremalnych warunków. Przykładowo, w australijskiej pustyni Simpson, można spotkać rośliny i zwierzęta, które magazynują wodę, aby przetrwać długie okresy suszy.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na pustynne warunki jest erozja wiatrowa. Wiatr może nosić ziarniste materiały i modelować charakterystyczne formy terenu, takie jak wydmy, które są charakterystyczne dla wielu pustyń, jak na przykład pustynia Kalahari w Afryce.
Pustynie często posiadają unikalne cechy geologiczne. Wiele z nich to obszary pokryte warstwami skalnymi i piaskowymi. Na przykład, pustynia Mojave w Ameryce Północnej charakteryzuje się skalistymi formacjami, takimi jak Joshua Tree National Park, które powstały w wyniku procesów tektonicznych i erozji.
Często pustynie zawierają także solniska, które są rezultatem parowania wód i pozostawiają po sobie pokłady soli. Słone bagna, jakie można znaleźć w pustyni Atacama w Ameryce Południowej, są efektem braku spływu wód, co sprzyja gromadzeniu się soli. Te geologiczne cechy tworzą unikalne krajobrazy i wpływają na różnorodność ekosystemów pustynnych na całym świecie.