Filtry

Szanowni Państwo.
Znaczenie bakterii niechorobotwórczych w przyrodzie jest zagadnieniem rozległym, a równocześnie często poruszanym w tekstach do zadań maturalnych. W odpowiedzi skupię się zatem na kilku wybranych przykładach.

1.Rola bakterii w obiegu azotu w przyrodzie
Bakterie odgrywają kluczową rolę w obiegu azotu, dzięki któremu między innymi rośliny zyskują przyswajalne związki azotu.
Poniżej krótko opisałem dwie grupy bakterii wyjątkowo często pojawiają się w zadaniach maturalnych:

a)Bakterie azotowe = diazototroficzne, do których zaliczamy na przykład rodzaj Rhizobium - bakterie te są symbiontami roślin bobowatych (motylkowych). Mają one zdolność do wiązania nieprzyswajalnego dla roślin azotu cząsteczkowego N2 obecnego w atmosferze do jonu amonowego NH4+, mogącego zostać wykorzystanym przez rośliny na przykład podczas syntezy aminokwasów. Bakterie azotowe uzyskują w zamian od roślin asymilaty = produkty fotosyntezy.

b)Bakterie nitryfikacyjne - bakterie chemosyntetyzujące, które wykorzystują energię uzyskaną w trakcie utleniania jonu amonowego do azotynów NO2- bądź azotynów do azotanów NO3- jako substrat w procesie wytwarzania związków organicznych. Chociaż azotany są głównym źródłem azotu przyswajalnym przez rośliny, bakterie nitryfikacyjne nie są symbiontami roślin - rośliny funkcjonują dzięki produktowi ubocznemu chemosyntezy.

Bakterie azotowe =/= bakterie nitryfikacyjne

• Zadanie 3.2 z arkusza maturalnego z V 2021 r.
• Zadanie 5. z arkusza maturalnego z V 2017 r. 
• Zadanie 5. z arkusza maturalnego z V 2015 r.

2.Symbiotyczne bakterie w przewodach pokarmowych zwierząt roślinożernych
Organizmy odżywiające się pokarmem roślinnym współżyją z mikroorganizmami (nie tylko bakteriami, ale i grzybami czy protistami) zdolnymi do wytwarzania celulazy - enzymu zrywającego wiązania O-glikozydowe łączące reszty glukozy w celulozie. Komórki organizmu zwierzęcia same nie syntetyzują celulazy, z tego powodu brak bakterii uniemożliwiłby wykorzystanie glukozy, z której zbudowana jest celuloza, jako substratu energetycznego w procesie oddychania komórkowego. 

• Zadanie 11. z arkusza maturalnego z VI 2021 r.
• Zadanie 11. z próbnego arkusza maturalnego z III 2021 r.

3.Symbiotyczne bakterie w przewodzie pokarmowym człowieka
Symbiotyczne bakterie w przewodzie pokarmowym człowieka zdolne są między innymi do syntezy witamin z grupy B oraz witaminy K.

• Uwaga: wytwarzania przez bakterie jelitowe witamina B12, chociaż syntezowana w jelicie grubym, nie jest wykorzystywana przez człowieka, gdyż jej wchłanianie odbywa się w jelicie krętym - końcowym odcinku jelita cienkiego

Bakterie symbiotyczne konkurują ponadto o pokarm oraz środowisko życia z innymi potencjalnie patogennymi mikroorganizmami dostającymi się do przewodu pokarmowego.
Ostatnio intensywnie badana jest rola mikrobiomu jelitowego w patomechanizmie powstawania zaburzeń afektywnych, takich jak zaburzenia depresyjne.

• Zadanie 20 z arkusza maturalnego z V 2020 r.

W przypadku dalszych pytań zapraszam do kontaktu.
Z wyrazami szacunku oraz pozdrowieniami
Konrad Majewski